De ambiance is niet de verpakking maar essentieel voor het product (Maitland, 1948)
Leren op locatie is een onderdeel van de trainingen van De Baak. De locaties van De Baak zijn een sociale, gezonde en blokkadevrije omgeving, waar de intelligentiegebieden spiritueel quotiënt (SQ), fysiek quotiënt (FQ) en het emotionele quotiënt (EQ) worden gestimuleerd. Dat concludeert onderwijsdeskundige Leonne Tuithof.
Door middel van een literatuurstudie, documentenanalyse en interviews is een aantal hoofdpunten naar voren gekomen.
Natuur en leren
De Baak definieert leren als meer dan kennis en vaardigheden. Het gaat voornamelijk om persoonlijke ontwikkeling waarbij het naar binnen keren van belang is. In de interviews is naar voren gekomen dat bijna alle omgevingsaspecten van de Baak direct opvallen bij klanten, maar dat de directe link tussen de fysieke omgeving en leren moeilijk wordt gelegd. Bij de klant is bekend dat natuur een inspirerende en rustgevende invloed heeft, maar hij is zich er niet van bewust is welk effect de fysieke omgeving heeft op het leerproces.
Intelligentiegebieden
Op de locaties van de Baak worden de intelligentiegebieden spiritueel quotiënt (SQ), fysiek quotiënt (FQ) en het emotionele quotiënt (EQ) gestimuleerd. Zo wordt het SQ gestimuleerd doordat de klant de mogelijkheid wordt gegeven om te reflecteren. Daarnaast zijn ze bezig met zichzelf als individu waarbij ze naar binnen kunnen keren. Het EQ wordt gestimuleerd doordat er ruimte wordt gegeven voor ‘interactie’ en het ‘ontmoeten’ van andere mensen. Tenslotte wordt het FQ gestimuleerd doordat natuur nadrukkelijk aanwezig is op de Baak locaties. Het IQ wordt volgens de klanten en de programmamakers minder aangesproken.
Intelligentiegebieden die betrekking hebben op de Baak in het omgevingsmodel van Bakker (2009)
Los van eigen werkomgeving
Klanten en programmamakers van de Baak geven aan dat het waardevol is om te leren buiten de werkomgeving. De klant ziet het los komen van eigen werkomgeving als grootste meerwaarde van het volgen van een training bij de Baak, gevolgd door het vermijden van afleiding. Dit is nodig om patronen te doorbreken. Programmamakers bevestigen dit. Programmamakers ervaren bij de Baak een ‘thuisgevoel’. Van de klanten zegt de helft dit zo te ervaren.
De overnachting, eten en de leercultuur worden door de klant genoemd als karakteristieken van de Baak in Driebergen en Noordwijk. Klanten ervaren een extra onderdompeling door te blijven overnachten. Daarnaast heeft de Baak een eigen visie op gezond eten. Door bijna alle klanten wordt dit als positief ervaren. De klanten geven aan dat samen eten bijdraagt aan teambuilding en vertrouwen binnen de groep. Ook het feit dat iedereen bezig is met leren bij de Baak geeft rust. Dit is volgens klanten prettig voor het leerproces.
De natuur wordt door alle klanten genoemd. Klanten delen natuur in twee categorieën: uitzicht op natuur en bewegen in de natuur. Het blijkt dat de natuur rust geeft en aanzet tot reflectie in hun beleving. Ook heeft het bewegen in de natuur een groot effect in de beleving van de klanten. Zo geven klanten aan dat het een middel is om te ontspannen, te relativeren en dat zij diepere gesprekken hebben doordat ze vrij kunnen praten. Daarnaast geven zij aan dat beweging als onderdeel van een training, een extra beleving geeft. Het is echter wel duidelijk dat er alleen sprake moet zijn van beweging indien het toegevoegde waarde geeft.
Aanbevelingen
Naar aanleiding van de bovenstaande conclusies heb ik aanbevelingen gedaan.
Ten eerste is het aan te bevelen om de klant meer te attenderen op het belang van het leren buiten de eigen werkomgeving. In een eigen werkomgeving is de verleiding tot afleiding van werk groter. Dit gaat ten koste van de focus ten aanzien van de training. Dit zou bijvoorbeeld in gesprekken en in offertes genoemd kunnen worden om de klant te overtuigen voor een training op een Baaklocatie.
Ten tweede is het van belang om klanten te attenderen op het belang van een overnachting. De klant blijft in dezelfde leercontext waardoor er een extra onderdompeling is doordat je even helemaal weg bent.
Ten derde geven klanten aan die activiteiten met beweging hebben gedaan binnen hun training dit als een aanvullende beleving ervaren op het thema van de opleiding. Hier zou nog meer op ingespeeld kunnen worden aangezien de theorie ook aangeeft dat dit effect heeft op het leerproces. Het is hierbij wel van belang dat het bewegingselement toegevoegde waarde heeft ten aanzien van de doelen van de training.
Een vierde aanbeveling is om meer in te spelen door het bewegingselement in de natuur wat meer naar voren te laten komen.
Ten vijfde blijken de klanten niet veel hebben aan te merken op de leerruimtes, echter moet de ruimte wel sfeervol zijn. Uit de interviews en documentenanalyse blijkt dat de leerruimtes in Noordwijk wat minder voorzien zijn van kunst. Een aanbeveling is dan ook om de leerruimtes in Noordwijk van wat meer van sfeer te voorzien, omdat klanten aangeven dat kunst bijdraagt aan sfeer.
Door Leonne Tuithof, onderwijsdeskundige
Bronnen:
* Bakker, I. (2009). De werkomgeving voor de productieve kenniswerker. Facility Management Magazine,176, 19- 23.
* Dijksterhuis, A. (2007). Het slimme onbewuste: Denken met gevoel. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.
* Martens, D, & Bauer, N. (2010). Wald als ressource fur psychisches wohlbefinden. Schweizerische zeitchrift forstwesen, 161, 90-691.